Eşimizle, çocuklarımızla, dostlarımızla, iş arkadaşlarımızla, patronumuzla, müdürümüzle, çalışanlarımızla aramızda yazıya ve söze dökülmemiş psikolojik kontratlarımız var.Daha çok inanç düzeyinde olan kontrat maddeleri ilişkilerimizin zeminini ve rotasını belirliyor. Psikolojik kontrat maddelerinin ihlal edilmesi durumunda ise ilişkilerde sorunlar ve güçlükler yaşanmaya başlıyor.
 
"Çalıştığın kurumla ya da eşinle arandaki psikolojik kontrat maddelerinde neler var?" sorusunu yönelttiğimizde bu sorunun yanıtını almak pek kolay olmuyor. Çünkü kontrat maddeleri hem yazıya ve söze dökülmemiş durumda oluyor, hem de çoğu zaman bilniç düzeyinde olmuyor. Ancak ihlal edildiğinde ortaya çıkan güçlükler ve sorunlar kontrat maddesi hakkında fikir sahibi olmamıza yardımcı oluyor.
 
Psikolojik kontratın geçmişe dayalı bir formasyonu var. Geçmiş deneyimler ve yaşantılar kontrat yapısını oluşturuyor. İlişkide resmi ve resmi olmayan yükümlülüklerin yanı sıra algılanan yükümlülükleri (taahhütleri) içeriyor.
 
İş yerlerinde psikolojik kontrat maddeleri genellikle:

    Maaş
    Ücretlendirme (artış)
    Terfi sistemi
    Performans değerlendirme sistemi
    Sosyal haklar
    Çalışma ortamı (düzen, hijyen, rahatlık, yemeklerin kalitesi vb…)
    Verilen sözler
    Ödüllendirme
    Açık iletişim gibi maddelerden oluşuyor.

 
İnsanlar arası ilişkilerle ilgili psikolojik kontratlarda ise:

    Karşılıklı güven
    Koşulsuz karşılıklı kabul
    Anlaşılma ve önemsenme
    Verilen sözler
    İçtenlik
    Sadakat
    Sevgi
    Açık ve bütünleyici iletişim gibi maddeler ön plana çıkıyor.

 
Psikolojik Kontratların ihlal edildiği iş yerlerinde ve insan ilişkilerinde ihanet duygusu, şiddetli psikolojik sıkıntılar, küskünlük, hayal kırıklığı, kızgınlık öfke, dışlanmışlık, öç alma ve acı duygusu yaygındır.
 
Biraz düşündüğümüzde yaşamımızda “ilişkimiz”den daha değerli pek fazla bir şeyin olmadığını görürüz. İlişkilerimiz zarar gördüğünde “Can”ımız, başka “Can”lar, işimiz, ilişkilerimiz sağlığını kaybediyor.