Obsesif-Kompulsif Bozukluk nedir?
Obsesif-Kompulsif Bozukluk kaygı bozuklukları arasında yer alır. Obsesif Kompulsif Bozukluk problemi yasayan bireylerde istenmeden gelen, zihinde tekrarlanan sürekli düşünce, dürtü ve hayaller kaygıya neden olur. Bunlara ‘takıntı’ (obsesyon) denmektedir. Obsesyonlar bireyde endişe, gerginlik ve strese neden olurlar. Bu endişeyi azaltmak için tekrarlanan, kişinin yapmaktan kendini alıkoyamadığı ritüellere ise ‘zorlantı’ (kompulsiyon) denmektedir.
Sık karşılaşılan takıntılardan bazıları; bulaşma (pislik, mikrop), şüphe (kapıyı kapattığından, fişi çektiğinden), hastalık (ölümcül hastalığa yakalandığı hissinden kurtulamama), düzen ve simetri, saldırganlık (çocuğumu camdan atar mıyım?), cinsel takıntılar (namazda akla erotik görüntülerin gelmesi), dini takıntılar (Allah’a küfür etme, günah şeyler yapma), metafizik takıntılar (ben ben miyim, ruh nerede? Sorularından kurtulamama) olarak sıralanabilir.
Sık karşılaşılan kompulsiyonlar ise; kontrol (yoldan donup kapıyı kapatıp kapatmadığını kontrol etme), yıkama (tekrar tekrar el yıkama, evi temizleme), sayma (yoldan gecen arabaları sayma), sorma-anlatma (‘ne dedin bir daha söyle?’ gibi sorular), dua etme (ayni duayı defalarca tekrarlama), simetri ve düzen (çizgilere basmama, eğri tabloyu düzeltme), biriktirme (evi çöp eve dönüştürme) olarak sıralanabilir.
OKB’si olan yetişkinler obsesyonlarının ve kompulsiyonlarının aşırılığını ve mantıksızlığını farkındadırlar ve bunlara karşı direnme çabası gösterirler. Bu direnme sırasında gittikçe artan kaygı ve gerginlik, sonunda kompulsiyonların yani rahatlatıcı davranışların artmasına sebep olur. Böylece kişi artık direnmeden kompulsiyonlarını günlük yaşantısının bir parçası haline getirir.
Obsesif-Kompulsif Bozukluk Kaç Yaşında Ortaya Çıkar?
Genellikle 22-36 yaslarında başlar. Bununla beraber ilköğretim çağında çocuklarda da görülmektedir. Çocuklardaki seyri de yetişkinlere benzer olarak ilerler.
Obsesif-Kompulsif Bozukluk Hastalığının Sebepleri Nelerdir?
Yapılan araştırmalarda, OKB hastalarında beyin yapısında kimyasal fonksiyonlarda farklılıklar olduğu bulunmuştur. Serotonin hormonunun, OKB hastalarında az olduğu veya yeterince etki göstermediği saptanmıştır. Ayni zamanda, EKG görüntülemeleri sonucunda OKB hastalarının ön beyin bölgelerinde sinir sisteminin çalışmasında anormalliklere rastlanmıştır.
Obsesif-Kompulsif Bozukluk Hastalığı Nasıl Tedavi Edilir?
OKB tedavisinde iki etkili tedavi yönteminden bahsedilebilir. Bunlarda birisi ilaç tedavisidir. OKB, bir kaygı bozukluğudur ve diğer kaygı bozukluğunda kullanılan ilaçlar OKB tedavisinde 50-70% düzeyinde başarılı sonuçlar doğurmaktadır.
Diğer yöntem ise ‘Bilişsel Davranışçı Terapi’ yöntemidir. Bu yöntemle bireyin zihinsel mekanizmaları incelenerek, düşünce hataları saptanır ve bilişsel yeniden yapılanma ile işlevsel ve gerçekçi düşünceler ile değiştirilir. Ayni zamanda rahatsızlık veren takıntının üstüne gidilir ve tepkinin önlenmesi sağlanır. Amaç kaygıyı azaltmak ve böylece obsesyon ve kompulsiyonların etkinliğini ortadan kaldırmaktır.
Kaynak: Tan, O., Takıntılar: Vaka Örnekleri ve Tedavi Yöntemleri, Timaş Yayınları, 2010.
